Tradycje

UROCZYSTY STRÓJ LUDOWY HANACKIEGO SLOWACKA

Miasto Hustopecze aż do roku 1945 znajdowało się na pograniczu trzech regionów etnograficznych – Hanackiego Slowacka (Hanácké Slovácko), południowego Brnienska (jižní Brněnsko) i regionu niemieckich Południowych Morawian, tzw. Thayner (Dyjaków, od rzeki Dyje).
Najbardziej znanym regionem etnograficznym było Hanackie Słowacko, znane z działalności znanych literatów i kolekcjonerów, jak Jan Herben, Augusta Šebestová, Hynek Bím, Jakub Vrbas a zwłaszcza bracia Alois i Vilém Mrštíkowie, którzy właśnie do tego regionu usytuowali swoją kronikę powieściową Rok na vsi (Rok na wsi) i dramat teatralny Maryša (Marysza). Strój ludowy hanacko-slowacki na tyle spodobał się Vilémovi Mrštíkowi, że aktorzy teatru Narodowego w Pradze podczas premiery Marysze odziani byli w oryginalne stroje ludowe, które wykupił V.Mrštík w czasie swego pobytu we wsi Diváky niedaleko Hustopecz.

Na tu wystawionych fotografiach pokazany jest uroczysty strój Hanackiego Slowacka z lat największego rozkwitu, a więc z lat 1830-1850. W tym okresie charakteryzował się sytymi ciemnymi kolorami, swoistym stylizowanym haftem i jednolitą formą (typem) od regionu Hustopecz, przez Klobouky aż do regionu Ždánic.

Tak samo jak w wypadku innych strojów męskich i tu na charakter stroju miał wpływ wygląd ówczesnego munduru wojskowego – w naszym wypadku kamizelki husarskiej i kubraka zwanego dolmanem, który odznaczał się bogatymi ozdobami w formie lamówek i guzików. Ciekawostką jest to, że ozdoby w formie lamówek przejął i żeński strój.

Uroczyste spodnie szyte były z skóry, zwłaszcza jeleniej i odznaczały się bogatym haftem w liniach bocznych szwów, kroczu i pasa.
Sukienna kamizelka - kordula, z wysokim kołnierzem, zdobiona była oprócz lamówek i haftem, które tak samo jak w wypadku spodni było wielokolorowe. Do górnej dziurki kamizelki przymocowana była obrzędowa chusteczka. Koszula miała szerokie rękawy, koło szyji wiązana była sznurkiem. Kołnierz koszuli nie zginał się, noszony był koło szyji, wokół niego zawiązywany był niezbędny czarny tzw. nakarcznik.
Kapelusz był szeroki, z przodu lekko wygięty w górę. Był bogato zdobiony koralikami, przędzą, wstążkami itp. – w wypadku kawalerów na dodatek trzyczęściową wiązanką z kwiatów („vonice”). Także kamizelka ozdobiona była jednoczęściową vonicą z czerwoną wstęgą.

Mężczyźni w całym regionie nosili niebieskie pończochy i wysokie buty, preferowano buty szyte na zamówienie z niskim obcasem i gładkim kantem.

Strój żeński tworzony był bogato ozdabianą kamizelką-kordulką. Najbardziej poważaną była kamizelka z sukna, bogato zdobiona. Do głównych elementów zdobniczych należały lamówki i wstęgi – wstęga pozioma i pionowa. Płócienne rękawce były wyszywane.

Sylwetka żeńska była szczupła, maksymalnie jedna spódniczka. Materiał i kolor sukni były odmienne od materiału kordulki. Fartuch był bardzo szeroki, składał się z dwu części, połączonych tzw. „stínítkem”. Włożony był do empirowo podwyższonego kołnierza, przez który wiązano do tyłu szeroką wstęgę. Najbardziej ulubionymi były fartuchy wytwarzane techniką szytego batyku.

Wieniec był bardzo bogaty, z tyłu był do głowy umocowany czerwonymi wstążkami. Obuwiem były trzewiki z klamrami i pończochy koloru czerwonego.
Chusteczki obrzędowe, tzw. „sznuptychle” były u kobiet, jak również u mężczyzna wielkich rozmiarów, ok. 65x65cm i większe

Fota: Dagmar Humpolíková

Rekonstrukcja strojów i tekst: Muzeum miejskie i galeria Hustopecze